Arcydzięgiel litwor jest rośliną baldaszkowatą, czy jak kto woli nazywać selerowatą. Na przestrzeni dziejów ta wspaniała roślina otrzymała wiele nazw: Od anielskiego ziela, przez dzięgiel lekarski po anielski korzeń. Występuje na przynależnej do Danii Grenlandii, Na północy, oraz środku Europy. Znaleźć go można również jeszcze na zachodzie Syberii. U nas w Polsce na szczęście jest to gatunek rodzimy, który to możemy odnaleźć na terenach górskich od Sudetów, przez Tatry aż po Karpaty. Co ciekawe występuje w Polsce również podgatunek nadbrzeżny.
Arcydzięgiel struktura
Arcydzięgiel jest kategoryzowany jako roślina wysoka i nic dziwnego, skoro dorasta nawet do 250cm jako gatunek główny a jako gatunek nadbrzeżny nawet do 300cm. Dzięgiel litwor posiada nieowłosioną, grubą, mocną łodygę choć pustą w środku. Kłącze również ma grube choć krótkie. Duże, złożone liście fachowo nazywane pierzastymi ciemno-zielone u góry, lecz sino-zielone od spodu. Kwiaty różnią się w zależności czy jest to podgatunek typowy czy podgatunek nadbrzeżny. Ten pierwszy posiada zielonkawo-żółte a ten drugi zielonkawo-białe. Istnieje jeszcze jedna istotna różnica między nimi a mianowicie w pokrywkach – są to listki występujące u podstawy kwiatostanu. Podgatunek typowy posiada pokrywki o długości mniej więcej pokrywającej się z długością baldaszek, natomiast podgatunek nadbrzeżny posiada je krótsze i trochę szczeciniaste.
systematyka
Występowanie
Arcydzięgiel litwor należy do roślin dwuletnich. Za początek jego kwitnienia przyjmuje się początek kalendarzowego lata, czyli końcówkę czerwca a za koniec miesiąc sierpień. Ta wspaniała roślina baldaszkowata występuje na terenach wilgotnych i bogatych w składniki mineralne jak czarnoziemy, czy lessy, lub mady. Podgatunek typowy jest składnikiem ziołorośli wysokogórskich, lubi wilgotne łąki, zarośla. W odróżnieniu od niego podgatunek nadbrzeżny jaka sama nazwa wskazuje umiłował sobie stanowiska nadrzeczne. Im bliżej morza tym częściej występuje. W roku 2014 gatunek tej rośliny został objęty połowiczną ochroną a co ciekawe do tego czasu był objęty całkowitą ochroną ze względu na ogromne zainteresowanie i wykopywanie tego surowca zielarskiego.
Arcydzięgiel właściwości rośliny leczniczej
Roślina wykazuje szereg różnych zastosowań w fitoterapii. Działa rozkurczowo, uspokajająco. Jest bardzo dobrym surowcem zielarskim jeśli chodzi o problemy z układem pokarmowym jak np. zatrucia wynikające z nadmiernego spożycia alkoholu jak i wszelakich zaburzeń trawienia, ponieważ powoduje pobudzenie wydzielania soków trawiennych. Wykazuje działanie uspokajające, jak również delikatnie przeciwbólowe. Olejek eteryczny działa rozgrzewająco, dobry na bóle stawów. Arcydzięgiel działa fototoksycznie, czyli na chłopski rozum powoduje nadmierną wrażliwość skóry na promienie słoneczne co skutkować może nawet oparzeniami skórnymi.
